Ważne informacje

Rak sutka

Rak sutka jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Ryzyko wystąpienia raka wzrasta wraz z wiekiem począwszy od 30 roku życia. W ostatnich latach obserwuje się znaczne nasilenie zachorowalności. W swoim życiu 1 na 8 kobiet zachoruje na raka sutka. Choroba przebiega podstępnie, początkowo nie daje żadnych objawów, a pojawiająca się zmiana jest niebolesna. Brak typowych objawów może uśpić Twoją czujność. Co roku zapada na tę chorobę wiele tysięcy Polek. Ponad połowa z nich umiera, bo zbyt późno zgłosiła się do lekarza.

Specjaliści rekomendują regularne badanie palpacyjne piersi oraz wykonywanie badań obrazowych gruczołu sutkowego począwszy od 20 - 25 roku życia. Zgodnie z zalceniami należy wykonać:

  • pomiędzy 20 - 40 rokiem życia - coroczne badanie usg,
  • pomiędzy 40 - 50 rokiem życia - usg i mammografię,
  • powyżej 50 roku życia tylko mammografię.

Badanie usg jest samodzielną metodą diagnostyczną kobiet młodych do ok.40 roku życia, gdzie mammografia nie jest przeciwwskazana, ale jest metodą nieskuteczną z powodu gęstej gruczołowej budowy piersi oraz istotnym uzupełnieniem mammografii u kobiet starszych, gdzie umożliwia określenie charakteru i rozległości zmian zlokalizowanych w strefach położonych blisko ściany klatki piersiowej, które czasami trudno ocenić przy użyciu mammografii. Systematycznie wykonywane badanie ultrasonograficzne pozwala na wykrycie zmiany w piersi o wielkości 3 - 5 mm. Dostępna w naszym aparacie metoda Dopplera i wolumetryczna analiza ultradźwięków 3D i 4D w ocenie gruczołów piersiowych otwiera nowe możliwości diagnostyczne.

Zadbaj o swoją matkę, siostrę, córkę i koleżankę. Choroba - wcześnie zdiagnozowana - jest w pełni uleczalna. Postaw na profilaktykę i wyprzedź chorobę, badaj się regularnie, raz do roku zgodnie z zaleceniami specjalistów.

Rak szyjki macicy

Rak szyjki macicy jest bardzo częstym nowotworem złośliwym kobiet. Codziennie z jego powodu umiera pięć Polek. W większości są to kobiety pomiędzy 45 a 55 rokiem życia. Choroba rozwija się powoli, nawet kilka lat, nie dając żadnych objawów i dolegliwości.

Czynnikami ryzyka rozwoju szyjki macicy są:

  • infekcja ludzkim wirusem brodawczaka - HPV,
  • średni wiek kobiety,
  • większa ilość partnerów seksualnych,
  • wczesne rozpoczęcie życia seksualnego,
  • liczne porody,
  • rozpoznana wcześniej zmiana w badaniu cytologicznym,
  • palenie tytoniu.

Głównym czynnikiem sprawczym raka szyjki macicy jest zakażenie ludzkim wirusem brodawczaka - HPV w obrębie skóry i błon śluzowych. Obecnie wyróżnia się ponad 100 typów tego wirusa. Większość z nich wywołuje zakażenia, które są niegroźne i ustępują samoistnie. Ok. 13 typów klasyfikuje się jako wysokoonkogenne. Światowa Organizacja Zdrowia WHO w 1996 roku uznała zakażenie wirusami HPV typu 16 i 18 za czynniki rakotwórcze dla człowieka. Są one odpowiedzialne za ponad 70% przypadków raka szyjki macicy oraz za większość przypadków raka pochwy, odbytu i prącia. Ponad 80% aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn było, jest lub będzie zakażonych HPV. Połowę stanowią osoby w wieku 15 - 25 lat. Zakażenie wirusem HPV jest najbardziej powszechną infekcją przenoszoną drogą płciową. Ryzyko zakażenia istnieje również podczas bliskiego kontaktu cielesnego, bez pełnego stosunku płciowego. Dlatego niezwykle istotna jest edukacja rodziców i dzieci, profilaktyka, wczesne wykrywanie zmiany nowotworowej i skuteczne leczenie.

Profilaktyka raka szyjki macicy:

  • pierwotna - edukacja i szczepienia przeciw HPV,
  • wtórna - regularne wykonywanie cytologii celem wczesnego wykrycia zmian w nabłonku szyjki macicy.

Szczepienie przeciw HPV jest najbardziej skuteczne u osób, które nie są zakażone wirusem. Powinno być ono wykonane przed rozpoczęciem aktywności seksualnej.

Polskie towarzystwo ginekologiczne i polskie towarzystwo pediatryczne zalecają szczepienie w wieku 11 - 12 lat. Szczepionka jest również rekomendowana dla dziewcząt w wieku 13-18 lat, które nie zostały zaszczepione wcześniej lub te, u których należy dokończyć rozpoczętą później serię szczepień. Kwalifikacja dziewczynek do szczepienia nie wymaga badania ginekologicznego.

Szczepienie znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia raka szyjki macicy i innych zmian powodowanych przez wirusy HPV, nie eliminuje go jednak całkowicie. Dlatego pomimo szczepienia należy regularne wykonywać badanie cytologiczne.

Dostępne szczepionki przeciw HPV:

  • czterowalentna - przeciwdziała efektom zakażenia typami onkogennymi 16 i 18 oraz 6 i 11, które są odpowiedzialne za powstawanie kłykcin kończystych,
  • dwuwalentna - przeciwdziała efektom zakażenia typami onkogennymi 16 i 18.

Dr hab. n. med. Rafał Stojko jest członkiem założycielem Śląskiej Koalicji na Rzecz Walki z Rakiem Szyjki Macicy i zaleca szczepienie przeciw HPV